Het is oogsttijd. Ik kreeg afgelopen week weer de vraag of ik wilde komen helpen om de appels van de boom te halen. Ik houd niet zo van appels. Ze prikken in mijn mond. Bij peren heb ik daar geen last van. Maar volgens het spreekwoord mag ik dat niet doen: appels met peren vergelijken.
Ik denk dat het juist een heel goed idee is om appels met peren te vergelijken: beide zijn fruit, beide zijn groen, ze hebben een klokhuis en ze groeien aan een boom. Je moet ze nu oogsten, je kan ze rauw eten maar zijn ook lekker in taartvorm.
De verschillen zitten in de vorm, in de smaak, of ze prikken in je mond en in hoe ver ze van de boom vallen. Hoewel: een appel valt niet ver van de boom, maar hoe zit dat met een peer? Dat is dus iets wat je heel goed kan vergelijken. En dat hebben wij dus gedaan. Wat bleek? Een appel valt verder van de boom dan een peer. Althans: ze vallen beide recht naar benden. Dus voor de relativiteitstheorie van Einstein maakt het niet uit of er een appel of een peer valt. Maar eenmaal op de grond rolt een appel met zijn ronde vorm weg van de boom terwijl de peer een rondje tolt. De appel legde 1,56 meter af en de peer 15 centimeter. Heel goed vergelijkingsmateriaal dus.
Wat je niet moet doen is appels met zeilboten vergelijken. Daar is geen beginnen aan. Ten minste, verschillen zoeken lukt nog wel, maar wat zijn de overeenkomsten?
Appels met appels vergelijken kan ook, maar dan begeef je je al snel op het gebied van fijnproevers en kenners. Ik merk dat je daar als gids langzaam maar zeker in verzeild raakt: In het wereldje van kenners en fijnproevers. Ik heb dat niet op appelgebied, maar met polders. Ik ben Holland met Holland aan het vergelijken. De ene polder ligt niet iets lager dan de andere, het slotenpatroon is er net even anders en er staan andere molens en gemalen. In de ene polder vind je melkkoeien en in de andere loopt vleesvee. Hier zorgt Staatsbosbeheer voor de nieuwe natuur en even verderop maait Natuurmonumenten.
Maar voor veel mensen is natuur natuur en is een koe een koe. Zij zien geen verschil tussen MRIJvee of een Holsteiner, tussen een koe die de natuur beheert of een koe die biefstuk produceert. Zelfs over het verschil tussen een koe of een stier kan je een aardig boompje opzetten: Zie je dat aan de horens op de kop? Aan de ring door de neus? Of kan je dat alleen zien aan de onderzijde? En dan nog, als je ze wilt vergelijken moet je eerst maar eens een stier zien te vinden.
Vergeet als gids dus nooit om te beginnen met appels en peren te vergelijken. Als het publiek dat eenmaal door heeft, dan kan je appels met appels en peren met peren gaan vergelijken.
En als kunstenaar kan je dan een poging wagen om een appel met een zeilboot te vergelijken. Ik ga nu eerst maar eens kijken hoe ik die zeilboot in de boom krijg. U hoort van mij.
